Do świąt Bożego Narodzenia wprawdzie zostało jeszcze trochę czasu, ale nie szkodzi. Hiszpańskie wyrażenia, które wymieniłam w tym artykule, są silnie związane ze świątecznym czasem, ale możesz ich śmiało używać przez cały rok. Jeśli jesteście ciekawi, co wspólnego ma szopka bożonarodzeniowa z sytuacją pełną chaosu i zamieszania, dlaczego popularna loteria świąteczna El Gordo dotyczy nie tylko wygranej w grze, na jakiej podstawie kolokwialnie mówi się, że „dostaniesz winogrona” oraz jaki związek mają Trzej Królowie (Los Reyes Magos) z określeniem człowieka starej daty, zapraszam na dzisiejszy wpis.
ARMARSE EL BÉLEN/SE ARMÓ EL BÉLEN
Wyrażenie se armó el belén jest potocznym idiomem, którego dosłowne tłumaczenie brzmiałoby „szopka się zrobiła” lub „szopka się rozwinęła”. Sama idea „belén” w języku hiszpańskim odnosi się do szopki bożonarodzeniowej, w której przedstawia się scenę narodzin Jezusa. Taką szopkę można często zobaczyć w domach Hiszpanów (i nie tylko). Natomiast wyrażenie samo w sobie jest używane bardziej ogólnie w różnych okolicznościach życiowych, niekoniecznie związanych z Bożym Narodzeniem.
Se armó el belén, czyli coś poszło nie tak, doszło do zamieszania, chaosu lub problemu.
Można powiedzieć tak w celu opisania sytuacji, która nagle staje się chaotyczna, problematyczna lub niekontrolowana. Zwrot ten wprowadza element humorystycznego spojrzenia na trudności.
Przykład użycia:
Ayer mis hijos se pelearon y se armó el bélen.
Wczoraj moje dzieci się pokłóciły i rozwinęła się niezła szopka.
TOCAR EL GORDO
Znaczenie określenia tocar el gordo odnosi się do nazwy popularnej loterii bożonarodzeniowej w Hiszpanii (El Gordo), a dokładniej do wygrania przez kogoś nagrody pieniężnej w tej grze.

Fot. © EFE / SALVADOR SAS
Źródło: elperiodico.com
El Gordo to jedna z największych i najbardziej popularnych loterii na świecie, organizowana co roku, 22 grudnia w Hiszpanii. Wielu Hiszpanów traktuje tę datę jako rozpoczęcie świąt Bożego Narodzenia. Główna nagroda w tej loterii jest ogromna, a o jej zwycięzcach mówi się, że „les ha tocado el gordo”.
Wyrażenia tego można więc użyć w kontekście wygrania przez kogoś dużej ilości pieniędzy w loterii, ale nie tylko.
Tocar el gordo odnosi się również do sytuacji, w której ktoś osiągnął niespodziewany sukces lub jakieś zdarzenie przyniosło mu wielkie szczęście.
Przykład użycia:
Fue un milagro que me he recuperado de esta grave enfermedad. Me ha tocado el gordo.
To był cud, że wyzdrowiałem z tej ciężkiej choroby. Miałem wielkie szczęście.
DAR LAS UVAS/TE VAN A DAR LAS UVAS
Zwrot te van a dar las uvas dosłownie tłumaczony na język polski oznacza, że „dostaniesz winogrona”. Związane jest to z hiszpańską tradycją jedzenia 12 winogron o północy w Sylwestra, po jednym wraz z uderzeniem zegara. Można więc zrozumieć to jako informację, że zbliża się koniec roku i trzeba się spieszyć lub być przygotowanym na coś.
Zgodnie z powyższym, wyrażenia tego używa się w sposób żartobliwy, aby dać komuś do zrozumienia, że czas płynie i że powinien się pospieszyć bądź przygotować na nadchodzące wydarzenia, zmiany lub obowiązki.

Kolokwializm ten związany jest mocno z kulturową tradycją, ale jednocześnie często stosuje się go w języku codziennym, aby zwrócić uwagę na zbliżające się wydarzenia lub terminy.
Przykład użycia:
W każdej sytuacji, gdy ktoś się z czymś spóźnia, możesz powiedzieć: ¡Date prisa, que te van a dar las uvas! („Pospiesz się, bo dostaniesz winogrona!”). 😂
MÁS VIEJO QUE LOS REYES MAGOS
Wyrażenie más viejo que los Reyes Magos dosłownie oznacza „starszy niż Trzej Królowie”. Powiedzenia tego używa się, aby w humorystyczny sposób opisać człowieka starej daty.
Trzej Królowie, znani również jako Mędrcy ze Wschodu, przywędrowali do Betlejem, aby oddać pokłon Jezusowi po Jego narodzeniu. Są często przedstawiani jako starsi mężczyźni. Dlatego zwrot ten sugeruje, że ktoś jest starszy niż postacie biblijne, co dodaje mu żartobliwego tonu.
Przykład użycia:
Jeśli ktoś ma staroświeckie poglądy, wyznaje niedzisiejsze zasady lub myśli w daleki od nowoczesnego sposób, można mu powiedzieć: ¡Eres más viejo que los Reyes Magos! („Jesteś starszy niż Trzej Królowie!”, czyli „Jesteś starej daty”).

Więcej o świętach Bożego Narodzenia w Hiszpanii przeczytasz tutaj.
Hola! Jak zwykle ciekawy artykuł, gratuluję! Tych zwrotów nigdy jeszcze nie słyszałam, chętnie się douczę czekając na kolejne święta. Feliz Navidad!
Hola! Dziękuję:) Cieszę się, że mój artykuł okazał się dla Ciebie przydatny. Pozdrawiam ciepło. Feliz Navidad!
Świetne, wiele dowiedziałem się o świętach, wyrażenia nie do znalezienia w słownikach, gratuluję
Bardzo się cieszę, dziękuję!:)